Тест: ЖРТ кыргыз тил
Список вопросов
|
1. АНАЛОГИЯ: Балта : отун |
|
| 1) жип : ийне | |
| 2) кулпу : ачкыч | |
| 3) балка : мык | |
| 4) бычак : кайрак | |
|
2. Калем : дептер |
|
| 1) принтер : кагаз | |
| 2) телевизор : пульт | |
| 3) шакек : манжа | |
| 4) жаа : жебе | |
|
3. Муз : ээритүү |
|
| 1) жыгач : остуруу | |
| 2) тоту куш : багуу | |
| 3) комур : куйгузуу | |
| 4) кол кап : кийуу | |
|
4. Оруу : чоп |
|
| 1) жыртуу : кийим | |
| 2) сындыруу : идиш | |
| 3) тегиздоо : чач | |
| 4) узуу : жип | |
|
5. Кайрак : бычак |
|
| 1) нан : тамак | |
| 2) жалбырак : шамал | |
| 3) кузгу : келбет | |
| 4) санаторий : ден соолук | |
|
6. Жол : километр |
|
| 1) токой : жыштык | |
| 2) тагдыр : мезгил | |
| 3) учак : спидометр | |
| 4) корук : гектар | |
|
7. Кумуш : салмак |
|
| 1) токой : алыстын | |
| 2) асман : бийиктик | |
| 3) музыка : нота | |
| 4) топ : колом | |
|
8. Тоо : бийиктик |
|
| 1) муз : ысыктык | |
| 2) орт : чондук | |
| 3) дарыя : узундук | |
| 4) убакыт : колоп | |
|
9. Кун : каникул |
|
| 1) температура : даража | |
| 2) минута : тыныгуу | |
| 3) баррель : мунай | |
| 4) нота : музыка | |
|
10. Согуш : жениш |
|
| 1) чанач : кымыз | |
| 2) конкурс : приз | |
| 3) жардам : жолдош | |
| 4) медицина : оору | |
|
11. Телевизор : экран |
|
| 1) автоунаа : донголок | |
| 2) стакан : айнек | |
| 3) батинке : байпак | |
| 4) жарма : талкан | |
|
12. Мамлекет : облус |
|
| 1) топоз : муйуз | |
| 2) казан : тамак | |
| 3) токой : аюу | |
| 4) дене : клетка | |
|
13. Араа : тиш |
|
| 1) пенал : калем | |
| 2) балта : сап | |
| 3) ийне : уч | |
| 4) бак : шак | |
|
14. Учак : канат |
|
| 1) сама : кымыз | |
| 2) тапанча : ок | |
| 3) унаа : донголок | |
| 4) проектор : ток | |
|
15. Терендик : кол |
|
| 1) узактык : жамгыр | |
| 2) кооздук : жаратылыш | |
| 3) жаттуулук : гул | |
| 4) даамдуулук : аш | |
|
16. Картон : кагаз |
|
| 1) жип : аркан | |
| 2) алтын : кумуш | |
| 3) кумурска : курт | |
| 4) кийиз : жун | |
|
17. Кыймылдоо : удургуу |
|
| 1) жылуулануу : кийинуу | |
| 2) чуркоо : зымыроо | |
| 3) таянуу : жыгылуу | |
| 4) иштенуу : конул калуу | |
|
18. Чапан : этек |
|
| 1) койнок : жака | |
| 2) шым : багалек | |
| 3) чокой : конч | |
| 4) калпак : чачы | |
|
19. Белек : конул |
|
| 1) жылан : суйунуч | |
| 2) боёк : корунуш | |
| 3) китеп : кругозор | |
| 4) асман : учуу | |
|
20. Тепкич : баскыч |
|
| 1) каалга : тутка | |
| 2) китеп : барак | |
| 3) куймак : нан | |
| 4) алакан : манжа | |
|
21. СУЙЛООМДОРДУ ТОЛУКТОО : ______ ден соолукту ______, ______ ден соолукту ______ . |
|
| 1) Таза аба / жакшыртса / жылуу соз / начарлатат | |
| 2) Берелек беруу / ондосо / белек алуу / талкалайт | |
| 3) Спорт / чындаса / кыймылсыздык / бузат | |
| 4) Сок / бекемдесе / суусундук /жакшыртат | |
|
22. Канчалык ______ иштесек да, жумушубуз ______ бутту. |
|
| 1) олдоксон / начар | |
| 2) шашып / кеч | |
| 3) жай / шашпай | |
| 4) жыргап / жакшы | |
|
23. Анын ______ абдан ______ , анткени менен ал коп ______ . |
|
| 1) китептери / кызыктуу / окуйт | |
| 2) жумушу / оор / чарчабайт | |
| 3) билгени / коп / айтат | |
| 4) мунозу / жумшак / урушпайт | |
|
24. Бул музыкалык чыгарма ______ болсо да, ______ деп эсептелет. |
|
| 1) жагымсыз / пайдалуу | |
| 2) керектуу /зыянсыз | |
| 3) маанисиз / жадатуучу | |
| 4) жонокой / оной аткарылуучу | |
|
25. Бул бала ______жакшы коргону менен, ______ . |
|
| 1) суротчулукту / боёк боёого жондомдуу | |
| 2) соодашерликти / эсеп-кысапка шыктуу | |
| 3) аскерликти / кызмат отоого жараксыз | |
| 4) мугалимдикти / эли-журтуна зыянсыз | |
|
26. Чет тилин уйронуу гул остуруу сыяктуу. ______ чет тилинде дайыма суйлоп туруу ______ . ______ багылбаган гул тез эле солуп калуусу ыктымал. |
|
| 1) Ошондуктан / керек / Анткени | |
| 2) Демек / керек / Антсе да | |
| 3) Бирок / керек деле эмес / Эмнегердин | |
| 4) Себеби / ото маанилуу / Айтор | |
|
27. ______ - бул ______ озгоруп кеткен ______ . |
|
| 1) Мутант / организминдеги генетикалык тузулушу / жаныбар | |
| 2) Эгоист / дуйного болгон коз карашы / адам | |
| 3) Профессионал / жумушуна болгон мамилеси ашыкчалыкка / кесип ээси | |
| 4) Чынчылдык / адамдардагы баркы / сапат | |
|
28. ______ иштеп турганы менен , ______ абдан ______ . |
|
| 1) Базар / товардын баалары / арзан | |
| 2) Китепкана / китептердин саны / коп | |
| 3) Телевизор / уктап жаткан адам / аз | |
| 4) Жилыткыч / уйдун ичи / суук | |
|
29. Айыл жергесиндеги мактептерде китептер ______ . ______ коптогон жондомдуу окуучулардын оз алдынча онугуусу ______ . |
|
| 1) жетиштуу / Ошол себептуу / байкалбайт | |
| 2) жетиштуу эмес / Анткени менен / байкалбайт | |
| 3) жетиштуу / Анткени менен / байкалат | |
| 4) жетиштуу эмес / Ошол себептуу / байкалбайт | |
|
30. Вакцинадан ______ ооруга чалдыгуу коркунучун ______ . ______ айрым медпунктардагы гигиенанын ______ мындай кубулуштун мыйзам ченемдуу болушуна шарт тузот. |
|
| 1) коркуу / жаратат / Себеби / сакталбашы | |
| 2) качпоо / жаратпайт / Себеби / сакталышы | |
| 3) качуу / жаратат / Бирок / сакталбашы | |
| 4) коркпоо / жаратат / Бирок / сакталбашы | |
|
31. ОКУУ ЖАНА ТУШУНУУ 1. Чынгызхан (төрөлгөндө коюлган аты –Темучин) 1162-жылы жарык дүйнөгө келген. Атасы чакан монгол уруусунун башчысы болгон. 2. Ал баласынын колтугундагы калды көрүп: «Уулумду таүгалычтуу тагдыр күтүп турат,»-деп айтыптыр. Алардын уруусунун үрп-адаты боюнча Темучин-ди тогуз жашка чыкканда үйлөндүрүп коюшат. 3. Ошол эле жылы Темучиндин атасы анын душмандары тарабынан уу берип өлтүр-үлөт. Салт боюнча Темучин атасынын ордуна калыш керек болчу. 4. Бирок ал жаш болгондуктан, урууну башкарууга, согушка катышууга, аскерди жетектөөгө мүмкүнчүлүгү жок эле. Ошон-дуктан жетекчилик кылууну аксакалдар өз колдоруна алышып, башка жерге көчүп кетишкен. 5. Темучин эр жигит болуп чоүойгондо 20 миү аскерди топтоп, армия түзүп, майда монгол урууларын өзүнө багын-дырып алат. Багындырган уруулардын эр жигит-терин бирин калтырбай өлтүрүп турган жана өзүнө кызмат кылдырган. 6. 1206 –жылы Темучин бүт монгол эли-нин башчысы болуп калган. 7. Ал Батыш жана Чыгыш Монголияны толук басып алат. Темучин басып алган урууларынын алдында өзүнө ЧЫНГЫЗХАН деген наамды алат. Бул монгол тилинен которгондо «бардыгынын үстүнөн бийлик жүргүзүүчү» деген маанини билдирет. 8. Эми ал Азиядагы эү зор жана бай империя- Кытайды багындырып алууну көздөйт. Чынгызхан бүт монгол урууларынын арасынан кайраттуу, эр жүрөк, тайманбас эр жигиттерди тандап алып, уюмдашкан зор армияны түзгөн. 9. Анын армиясы жөө жана атчан аскерлерден турган. Эү мыкты усталар куралдарды жана арабаларды жасап, анын армиясынын жанында кошо жүрүшкөн. 10. Чынгызхан армиясын башкарууга жеүил болуш үчүн жүздүк, миүдик жана он миүдик кылып бөлүп койгон. Бардык аскерлер катуу тартипти сакташкан. Кичине эле тартип бузулса, ал катуу жазалаган, кээде өлүмгө да өкүм кылган. 11. Монгол армиясынын дагы бир күчтүүлүгү - чалгындоо өтө мыкты уюштурулган. Ар бир жүрүштүн алдында чалгынчылар душман жөнүндө толук маалымат жыйнашкан. Алар ар кайсы өлкөлөрдү кыдырып, соода кылган соодагерлерден да маалыматтарды сурап билишкен. 12. Кытайды басып алыш үчүн эү биринчи Чыгыш Сяны басып алат. Анткени ал мезгилде жергиликтүү кытай башкаруучулары өз ара жаман мамиледе болушкан. 13. Чынгызхан ушул абалды пайдаланып, аларды бир-бирден талкалаган. Андан кийин Улуу Кытай дубалы аркылуу өтүп, Түндүк Кытайды жок кылган. 14. Монгол аскерлери эч кимди, эч нерсени, эч качан аяшкан эмес. Алар басып алган кооз шаарлар урандыга айланган. Кийин аларга каршы согуш ачпасын деп, колуна кылыч кармай алган адамдардын баарын ырайымсыздык менен өлтүрүшкөн. 15. Ошентип, 1215-жылы ал Пекинди басып алган жана Кытай узак жылдар бою Монгол империясынын бир бөлүгү болуп калган. 16. £з күчүнө ишенген монгол армиясы эми Орто Азияга карай багыт алган. Натыйжада монголдор Орто Азиянын Бухара, ²ргөнч, Самарканд, өүдүү гүлдөгөн шаарларын басып алган. 17. Бүтүндөй дүйнөнү өзүнө каратып алуу максатын көздөгөн Чынгызхан андан ары Орусияга чабуулга кирет. Монгол аскерлеринин катуу чабуулуна орус княздары менен половец хандары каршы чыгышат. 18. Орустар менен монголдордун согушу Калка суусунун боюнда болот. Половецтер уруштун башталышында эле качып кетишет. 19. Анткени орустар монголдордун согуштук тактикасын таптакыр билишчү эмес. Анын үстүнө орус княздарынын ортосунда өз ара пикир келишпестиктер болгон. 20. Анын тескери таасири ушул согушта билинген. Анткени кээ бир княздар согушка киребиз десе, айрымдары күтө турабыз дешип, бир пикирге келе алышпагандыктан, орус аскерлери талкаланган. 21. Чынгызхан өлөр алдында анын империясы Тынч океандын жээктеринен тартып Кара деүизге чейин ээлеп турган. 22. Анын жеүишинин сыры- биринчи кезекте анын кол башчылык мыкты таланты жана армиясында темирдей катуу тартипти сактагандыгында болгон. 23. Монголдор басып алган элдер аны жападан жалгыз каардуу, катаал башчы катары билишкен. |
|
|
32. Чакан деген сөзгө маанилешин табыныз. |
|
| 1) анчалык чоү эмес, кичирээк | |
| 2) анчалык мол эмес, азыраак | |
| 3) анчалык кенен эмес, куушураак | |
| 4) анчалык кеү эмес тарыраак | |
|
33. Уулумду таүгалычтуу тагдыр күтүп турат» деген атасынын сөзүн кандай түшүнөсүз? |
|
| 1) адамдыкынан башка укмуштуу жашоо | |
| 2) адамдын эркинен тышкары боло турган окуя | |
| 3) адамдан бөлөк сыйкырлуу пешене | |
| 4) адамдан башкача кереметтүү жазмыш | |
|
34. 2-абзацтагы «кал» сөзүнүн мааниси кайсыл вариантка туура келет? |
|
| 1) денедеги тубаса пайда болгон белги | |
| 2) денедеги жугуштуу так | |
| 3) денедеги пайда болгон жара | |
| 4) денеде пайда болгон ала темгил | |
|
35. Монгол элдеринин кандай салттарын байкадыүыз? Текстте монгол элинин кайсы салты жөнүндө сөз болот? |
|
| 1) бешикке салуу, конок тосуу | |
| 2) түлөө өткөрүү. энчи берүү | |
| 3) баш коштуруу,мурастоо | |
| 4) сөйкө салуу, үлүш берүү | |
|
36. Эмне үчүн урууну аксакалдар башкарып калышты? |
|
| 1) Темучинге ишенбей коюшту | |
| 2) Темучинди койгулары келген жок | |
| 3) Темучинди жек көрүшкөн | |
| 4) Темучин жаш эле | |
|
37. Темучиндин биринчи согушу кимдер менен болгон? |
|
| 1) монголдор менен | |
| 2) азиялыктар менен | |
| 3) кытайлыктар менен | |
| 4) орустар менен | |
|
38. Темучинди «бардыгынын үстүнөн бийлик жүргүзүүчү» деп айтса болобу? |
|
| 1) Ооба, Орто Азияга басып кирген | |
| 2) Ооба, Кытайды багындырган | |
| 3) Ооба, монгол элин бириктирип, күчтүү мамлекетке айландырган | |
| 4) Ооба, Орусиянын аскерлерин талкалаган | |
|
39. Наам деген ……………. |
|
| 1) адамдын өзгөчөлүгүн билдирүүчү сөз | |
| 2) адамдын сапатын белгилеген сөз | |
| 3) адамды сыйлаган даүк | |
| 4) адамды шерденткен атак | |
|
40. Кытайды багындырып алуу үчүн ал кандай даярдыктарды көргөн? |
|
| 1) шаарларды урандыга айланткан | |
| 2) адамдарды ырайымсыз жазалаган | |
| 3) ынтымаксыз элди бирден басып алган | |
| 4) Чалгынчыларды Кытайга жөнөткөн | |
|
41. Армиянын ийгилиги эмнеге байланыштуу болгон? |
|
| 1) Армия ынтымактуу болгон | |
| 2) Темирдей катуу тартип сакталган | |
| 3) Аскерлер кайраттуу болгон | |
| 4) Жоокерлердин курал-жарагы мыкты даярдалган | |